पुणे: राज्य सरकारने नोंदणी आणि मुद्रांक विभागांतर्गत ऐतिहासिक जमीन आणि विवाह नोंदी तसेच फोटो फिल्म्सला लक्ष्य करून एका मोठ्या डिजिटलायझेशन उपक्रमासाठी 62 कोटी रुपयांची तरतूद केली आहे. सुमारे दोन वर्षांपासून प्रलंबित असलेला हा बहुप्रतिक्षित प्रकल्प, 1865 पूर्वीच्या नोंदी जतन करणे आणि उपलब्ध करून देणे हे आहे.अधिका-यांनी पुष्टी केली की प्रकल्पासाठी एजन्सी नोव्हेंबरच्या अखेरीस नियुक्त केली जाईल, संपूर्ण डिजिटायझेशन प्रक्रिया एका वर्षात पूर्ण होण्याची अपेक्षा आहे. एकदा पूर्ण झाल्यानंतर, नागरिकांना या कागदपत्रांच्या प्रमाणित प्रती राज्याच्या ई-प्रमाण प्रणालीद्वारे ऑनलाइन मिळवता येतील, प्रत्यक्ष भेटी आणि मॅन्युअल पडताळणीची गरज नाहीशी होईल.राज्याचे नोंदणी आणि मुद्रांक महानिरीक्षक रवींद्र बिनीवडे म्हणाले, “या उपक्रमामुळे जुन्या नोंदी जतन करण्यात आणि त्या नागरिकांना सहज उपलब्ध होण्यास मदत होईल. सरकारने आवश्यक निधी मंजूर केला आहे आणि लवकरच प्रक्रिया सुरू होईल.”डेप्युटी IGR (IT) अभय मोहिते यांच्या म्हणण्यानुसार, 1865 ते 2001 दरम्यान रेकॉर्ड केलेले दस्तऐवज, 1927 ते 2001 पर्यंतच्या मायक्रोफिल्म रेकॉर्डसह, स्कॅन आणि डिजिटायझेशन केले जातील. “नोव्हेंबरच्या अखेरीस निविदा अंतिम केल्या जातील, आणि काम एका वर्षात पूर्ण केले जाणे आवश्यक आहे,” त्यांनी TOI ला सांगितले, सुमारे 29 कोटी दस्तऐवज पृष्ठे डिजिटल केली जातील, ज्यात मायक्रोफिल्म आणि सीडीमधील 18 कोटी पृष्ठे आणि इतर कागदपत्रांमधील 11 कोटी पृष्ठांचा समावेश आहे.विभागाने स्कॅनिंगसाठी 6.65 कोटी पृष्ठे असलेले 2.21 लाख चांगले आणि निकृष्ट चित्रपट, 1 कोटी पेक्षा जास्त दस्तऐवजांसह 1,077 मायक्रोफिल्म आणि 11.20 कोटी पृष्ठांसह 19,241 सीडी (53.88 लाख खराब झालेल्या सीडीसह) ओळखल्या आहेत. या प्रक्रियेमध्ये भौतिक नोंदी आयोजित करणे आणि साफ करणे, यादी तयार करणे, स्कॅनिंग करणे, अनुक्रमणिका करणे आणि अनेक दस्तऐवज उप-प्रकार जसे की बॉम्बे मॅरेज ॲक्ट रेकॉर्ड, अनुक्रमणिका पुस्तके आणि विशेष विवाह नोंदणी, एकूण 4.57 लाख नोंदणी समाविष्ट करणे समाविष्ट आहे. फोटो रेजिस्ट्री विभागाच्या अधिकाऱ्यांनी यापूर्वी कोल्ड स्टोरेजमध्ये साठवलेल्या संवेदनशील चित्रपटांच्या संभाव्य बिघाडाचा इशारा दिला होता. या नोंदी 58 वर्षांच्या मालमत्तेच्या व्यवहाराच्या आहेत. “1985 ते 2003 मधील कागदपत्रे आधीच स्कॅन केली गेली आहेत आणि डिजिटल रूपांतरणासाठी तयार आहेत, जुन्या फोटो फिल्म्सना विशेष तांत्रिक कौशल्याची आवश्यकता आहे,” असे एका वरिष्ठ नोंदणी अधिकाऱ्याने सांगितले. राज्य सरकारने सुरुवातीला अर्थसंकल्पीय वाटप जाहीर केले होते, जे नंतर सुधारित करून सध्याचे 62 कोटी रुपये करण्यात आले. तांत्रिक तज्ञ आता या नाजूक फोटो फिल्म्सना सुरक्षित डिजिटल फॉरमॅटमध्ये रूपांतरित करण्यासाठी गुंतले जातील.हा नवीन ड्राइव्ह २००२ नंतरच्या मालमत्तेच्या रेकॉर्डच्या यशस्वी डिजिटायझेशनवर तयार होतो, ज्यामध्ये १९८५ ते २००२ पर्यंतचे ९०% रेकॉर्ड आधीच स्कॅन केलेले आहेत. एका अधिकाऱ्याने या प्रगतीचे स्पष्टीकरण दिले: “आम्ही प्रथम कागदावरून चित्रपटांकडे आणि नंतर स्कॅनिंगकडे वळलो. आता संपूर्ण प्रक्रिया वेब-आधारित बनवणे हे ध्येय आहे. तंत्रज्ञान अपग्रेड करण्यासाठी सल्लागारांशी चर्चा सुरू आहे.”
✍🏻मुख्य संपादक – हनुमंत सुरवसे
