पुणे: शिक्षण विभागाने 2025-26 या शैक्षणिक वर्षापासून महाविद्यालयांमध्ये कमवा आणि शिका योजनेचा विस्तार करण्याचा प्रस्ताव ठेवला आहे, ज्यामध्ये पाच लाख महिला विद्यार्थ्यांना 2,200 रुपये मासिक आर्थिक सहाय्य देण्यात येणार आहे. आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल विद्यार्थ्यांना आधार देणे आणि मुलींच्या उच्च शिक्षणास प्रोत्साहन देणे या उपक्रमासाठी अर्थ विभागाकडे 100 कोटी रुपयांची बजेट तरतूद प्रस्तावित करण्यात आली आहे. उच्च व तंत्रशिक्षण मंत्री चंद्रकांत पाटील यांनी याआधीच सहा महाविद्यालयांमध्ये पायलट सुरू केले असून, 500 विद्यार्थ्यांना दरमहा 56,000 रुपये निधी दिला आहे. या योजनेंतर्गत, महिला विद्यार्थिनी महाविद्यालयीन ग्रंथालय, कार्यालये किंवा सामुदायिक प्रकल्पांमध्ये दररोज तीन तास काम करू शकतात आणि त्यांना प्रति तास 60 रुपये मिळतील. पात्र अर्जदारांचे कौटुंबिक उत्पन्न 8 लाखांपेक्षा कमी असणे आवश्यक आहे.पाटील म्हणाले, “प्रायोगिक तत्त्वावर हा उपक्रम सुरू झाला असून, सहा महाविद्यालयांतील ५०० मुलींना याचा लाभ झाला आहे. २०२५-२६ शैक्षणिक वर्षापासून सुमारे पाच लाख मुलींना या योजनेचा लाभ मिळण्याची अपेक्षा आहे. ८४२ अभ्यासक्रमांमध्ये प्रवेश घेतलेल्या विद्यार्थ्यांना कॉलेज कॅम्पसमध्ये आणि बाहेर दोन्ही ठिकाणी अर्धवेळ काम करता येईल.”सध्या, ही योजना काही प्रादेशिक विद्यापीठांमध्ये कार्यरत आहे परंतु महाविद्यालयीन स्तरावर नाही. छत्रपती संभाजीनगर येथील डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ वर्षानुवर्षे यशस्वीपणे राबवत आहे.सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठातील विद्यार्थिनी संध्या जाधव म्हणाल्या, “सध्याची भरपाई अनेक वर्षांपासून निश्चित करण्यात आली आहे आणि महागाई आणि खर्चात झालेली वाढ पाहता 800 रुपये कधीच पुरेसे नव्हते. दर महिन्याला ही वाढ गरजूंसाठी खूप उपयुक्त ठरेल.”विद्यापीठांमध्ये सध्या विद्यार्थी तासाला ४० रुपये कमावतात. नवीन प्रस्तावानुसार, महाविद्यालयीन मुलींना प्रति तास 60 रुपये, 20 रुपयांची वाढ मिळेल. त्यांना 30 दिवसांमध्ये महिन्यातून जास्तीत जास्त 36 तास काम करण्याची परवानगी दिली जाईल आणि त्यांना मासिक 2,200 रुपये मिळतील.काय ऑफर आहे मुली कॉलेज लायब्ररी, प्राथमिक आरोग्य केंद्र, कॉलेज गार्डन किंवा प्रशासकीय कार्यालयांमध्ये काम करू शकतात. ते प्रयोगशाळांमध्ये मदत करू शकतात, दस्तऐवज तयार करण्यात मदत करू शकतात किंवा झोपडपट्टी किंवा शैक्षणिक सर्वेक्षणांमध्ये भाग घेऊ शकतातपात्रताविद्यार्थ्याचे कौटुंबिक उत्पन्न वर्षाला 8 लाख रुपयांपेक्षा जास्त नसावेराज्यात ४३ लाख विद्यार्थी उच्च शिक्षण घेत आहेत14 लाख मुली आहेत5 लाख EWS श्रेणीतील आहेत पात्र विद्यार्थी नियमित महाविद्यालयीन उपस्थित असले पाहिजेत, दिवसातून तीन तास काम करतात दस्तऐवजांमध्ये उत्पन्न आणि जात प्रमाणपत्र, आधार आणि गुणपत्रिका समाविष्ट आहेत विद्यार्थी त्यांच्या महाविद्यालयाच्या प्राचार्यांच्या मार्फत योजनेसाठी अर्ज करू शकतातकोट प्रायोगिक तत्त्वावर, मी वैयक्तिकरित्या सहा महाविद्यालयांतील मुलींसाठी दरमहा ५६,००० रुपये खर्च करत आहे. महाविद्यालयांची संख्या वाढल्यास मी महिन्याला ६ लाख रुपये खर्च करण्यास तयार आहे. वित्त विभागाने मंजुरी दिल्यानंतर पुढील वर्षी ही योजना राज्यभर लागू होईलचंद्रकांत पाटील, उच्च व तंत्रशिक्षण मंत्री
✍🏻मुख्य संपादक – हनुमंत सुरवसे
